Sztuka starożytnej
Mezopotamii.
Sztuka starożytnej Mezopotamii-działalność
artystyczna człowieka na obszarze, położonym w dorzeczu Tygrysu i Eufratu, w
okresie od VI tysiąclecia p.n.e., tj. początków rolnictwa, do VI wieku p.n.e.,
tj. do upadku ostatniego niezależnego państwa na tym terenie.
Teren Mezopotamii to miejsce, gdzie
rozwinęło się wiele kultur i starożytnych cywilizacji. Pierwotnie znane były
one jedynie z przekazów pozostawionych przez starożytnych Greków. Pierwsze
badania archeologiczne, prowadzone początkowo przez amatorów i poszukiwaczy
skarbów, miały miejsce w XIX wieku. Jednym z najcenniejszych znalezisk były
gliniane tabliczki pokryte pismem klinowym. Odczytanie ich rozpoczęło czas
poznawania długich dziejów Mezopotamii.
Sztukę tego rejonu świata reprezentują:
-sztuka sumeryjska i akadyjska
-sztuka babilońska
-sztuka asyryjska.
Odkrywanie Mezopotamii
Najstarszym świadkiem kultur,
istniejących na terenie Mezopotamii jest Biblia, przekazująca informacje o
potędze i okrucieństwach wschodnich sąsiadów Izraela i Judy.
Początki naukowych badań nad
Mezopotamią sięgają XVIII wieku, gdy po raz pierwszy została opisana Niniwa.
Pierwszy znany zabytek starożytnej Mezopotamii pojawił się w Europie w 1786
roku. Był to kudurru, którego przeznaczenia nikt wówczas nie potrafił ustalić
(tzw. kamień Michaux).Od XIX wieku w Mezopotamii zaczęto prowadzić wykopaliska.
Prace archeologiczne rozpoczęli niemal jednocześnie Francuzi i Anglicy.
Prace archeologiczne, prowadzone na
szeroką skalę, zbiegły się w czasie z odczytaniem pisma klinowego, co ułatwiało
identyfikację zamieszkanych ośrodków starożytnej Mezopotamii. Wykopaliska w
drugiej połowie XIX wieku w południowej Mezopotamii zaowocowały odkryciem nieznanej
dotąd kultury sumeryjsko-akadyjskiej
Po drugiej wojnie światowej
zmieniono stosunek do badań nad kulturą Mezopotamii. Przedtem duży wpływ na jej
poznanie miało poszukiwanie korzeni opowieści biblijnych, co doprowadziło
niektórych uczonych do przekonania, że wszystko, co zostało opisane w Biblii,
wywodziło się z Mezopotamii.
Współcześnie
kulturę Mezopotamii bada się dla niej samej, przy tym nie neguje się jej wpływu
na kultury sąsiednie.
ARCHITEKTURA:
Praktycznie jedynym dostępnym w Mezopotamii
budulcem była glina, toteż większość budowli wykonywano z suszonej na słońcu
lub wypalanej cegły. Miasta otaczano fosami i murami a bramy wzmacniano
pylonami. Mieszkańcy Mezopotamii rzadko stosowali kolumny. Nawet najbardziej
reprezentacyjne sale były niewielkie, lecz często przykryte sklepieniem
kolebkowym. Najbardziej znanym typem budowli sakralnej był Ziggurat, rodzaj
tarasowej budowli, której najwyższa platforma służyła do odprawiania ceremonii
religijnych. Wzniesiony ok. 2100 roku p.n.e. ziggurat z miasta Ur był zbudowany
z suszonej cegły wzmocnionej drewnianymi belkami i obłożony cegłą, dla odmiany
wypaloną. Trzy szerokie rampy prowadziły do dolnej świątyni, zaś stamtąd jeden
bieg schodów wznosił się poprzez trzy
tarasy do górnego sanktuarium. Wierzono, że do tej właśnie, położonej na
szczycie zigguratu świątyni, zstępował z nieba bóg.
Architektura starożytnej Mezopotamii
obejmuje architekturę sumeryjską, akadyjską, babilońską i asyryjską. Możemy do
tego dołączyć sztukę starożytnej Persji ( architektura starożytnej Persji ).
Najbardziej okazałe budowle z tego okresu to Zigguraty. Jest to monumentalna
budowla sakralna w formie trasowo uformowanej wieży. Rdzeń zigguratu wykonywano
z cegły suszonej. Ściany umacniane były murami z cegły wypalanej. Dlatego też
zigguraty były nietrwałe, odkryto tylko ich fundamenty, a na ich podstawie powstały rekonstrukcje tych budowli.
Starożytne mapy.
Mapa z Gasur
Mapa z Gasur – jedna z najstarszych znanych map,
widniejąca na pochodzącej z Mezopotamii glinianej tabliczce. Powstanie
tabliczki datowane jest na okres akadyjski (XXIV-XXII
w. p.n.e.). Odnaleziona ona została na stanowisku Jurghan Tabba w
północnym Iraku, kryjącym
pozostałości akadyjskiego miasta Gasur, które w połowie II tys. p.n.e. przejęte
zostało przez Hurytów i przemianowane na Nuzi.
Obecnie zabytek ten znajduje się w kolekcji Muzeum Semickiego Uniwersytetu Harvarda.
Na mapie przedstawione
zostały okolice miasta Gasur. W schematyczny
sposób zaznaczone zostały góry, rzeki i miasta. Na brzegach mapy zapisano nazwy
czterech stron świata. Rzeka
przepływająca przez jej centrum nosi nazwę Rahium. Opis
towarzyszący mapie, umieszczony w jej centrum, podaje powierzchnię nawadnianych
ogrodów należących do osoby o imieniu Azala.
Źródło; http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapa_z_Gasur
Rysunek mapy na tabliczce odkrytej w Gasur
Babilońska mapa świata
Częściowo uszkodzona
tabliczka ma wymiary 12,2 × 8,2 cm.
Umieszczone na niej dwa teksty i objaśnienia na mapie zapisane są pismem klinowym w języku akadyjskim. Mapa zajmuje większą część strony
przedniej. Nad nią znajduje się pierwszy z tekstów. Drugi tekst pokrywa całą
tylną stronę tabliczki.
Tabliczka datowana jest na
VII-V wiek p.n.e., aczkolwiek najprawdopodobniej jest kopią starszej tabliczki,
pochodzącej z VIII-VII wieku p.n.e., gdyż na ten okres datowane jest powstanie
mapy. Jako miejsce znalezienia tabliczki
podawane jest najczęściej miasto Sippar.Widniejąca
na niej mapa i towarzyszące jej teksty opublikowane zostały po raz pierwszy w
1889 roku przez F.E. Peisera
Mapa zajmuje środkową i
dolną część przedniej strony tabliczki. Ma ona formę dwóch koncentrycznych
okręgów z ośmioma (pięć zachowanych) trójkątami wychodzącymi z okręgu
zewnętrznego. W kręgu wewnętrznym znajduje się "kontynent" z
zaznaczonymi miastami, krainami, górami, bagnami i kanałami.
"Kontynent" z północy na południe przecina duża rzeka (dwie
równoległe linie) identyfikowana z Eufratem Cały "kontynent" otacza
dokoła "morze" (akad. marratu), zajmujące na mapie przestrzeń pomiędzy
wewnętrznym a zewnętrznym okręgiem. Poza okręgiem zewnętrznym, oznaczone w
formie wychodzących z niego trójkątów, znajdują się "wyspy" (akad. nagû), będące najprawdopodobniej legendarnymi,
odległymi krainami.
Źródło: ściąga.pl
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnej_Mezopotamii
Źródło: http://www.wnetrzawseiz.pun.pl/viewtopic.php?pid=4