Sztuka i architektóra starożytnej Mezopotamii

Sztuka starożytnej Mezopotamii.

                Sztuka starożytnej Mezopotamii-działalność artystyczna człowieka na obszarze, położonym w dorzeczu Tygrysu i Eufratu, w okresie od VI tysiąclecia p.n.e., tj. początków rolnictwa, do VI wieku p.n.e., tj. do upadku ostatniego niezależnego państwa na tym terenie.

            Teren Mezopotamii to miejsce, gdzie rozwinęło się wiele kultur i starożytnych cywilizacji. Pierwotnie znane były one jedynie z przekazów pozostawionych przez starożytnych Greków. Pierwsze badania archeologiczne, prowadzone początkowo przez amatorów i poszukiwaczy skarbów, miały miejsce w XIX wieku. Jednym z najcenniejszych znalezisk były gliniane tabliczki pokryte pismem klinowym. Odczytanie ich rozpoczęło czas poznawania długich dziejów Mezopotamii.

Sztukę tego rejonu świata reprezentują:

-sztuka sumeryjska i akadyjska

-sztuka babilońska

-sztuka asyryjska.

Odkrywanie Mezopotamii

            Najstarszym świadkiem kultur, istniejących na terenie Mezopotamii jest Biblia, przekazująca informacje o potędze i okrucieństwach wschodnich sąsiadów Izraela i Judy.

            Początki naukowych badań nad Mezopotamią sięgają XVIII wieku, gdy po raz pierwszy została opisana Niniwa. Pierwszy znany zabytek starożytnej Mezopotamii pojawił się w Europie w 1786 roku. Był to kudurru, którego przeznaczenia nikt wówczas nie potrafił ustalić (tzw. kamień Michaux).Od XIX wieku w Mezopotamii zaczęto prowadzić wykopaliska. Prace archeologiczne rozpoczęli niemal jednocześnie Francuzi i Anglicy.

            Prace archeologiczne, prowadzone na szeroką skalę, zbiegły się w czasie z odczytaniem pisma klinowego, co ułatwiało identyfikację zamieszkanych ośrodków starożytnej Mezopotamii. Wykopaliska w drugiej połowie XIX wieku w południowej Mezopotamii zaowocowały odkryciem nieznanej dotąd kultury sumeryjsko-akadyjskiej

            Po drugiej wojnie światowej zmieniono stosunek do badań nad kulturą Mezopotamii. Przedtem duży wpływ na jej poznanie miało poszukiwanie korzeni opowieści biblijnych, co doprowadziło niektórych uczonych do przekonania, że wszystko, co zostało opisane w Biblii, wywodziło się z Mezopotamii.

            Współcześnie kulturę Mezopotamii bada się dla niej samej, przy tym nie neguje się jej wpływu na kultury sąsiednie.

ARCHITEKTURA:

            Praktycznie jedynym dostępnym w Mezopotamii budulcem była glina, toteż większość budowli wykonywano z suszonej na słońcu lub wypalanej cegły. Miasta otaczano fosami i murami a bramy wzmacniano pylonami. Mieszkańcy Mezopotamii rzadko stosowali kolumny. Nawet najbardziej reprezentacyjne sale były niewielkie, lecz często przykryte sklepieniem kolebkowym. Najbardziej znanym typem budowli sakralnej był Ziggurat, rodzaj tarasowej budowli, której najwyższa platforma służyła do odprawiania ceremonii religijnych. Wzniesiony ok. 2100 roku p.n.e. ziggurat z miasta Ur był zbudowany z suszonej cegły wzmocnionej drewnianymi belkami i obłożony cegłą, dla odmiany wypaloną. Trzy szerokie rampy prowadziły do dolnej świątyni, zaś stamtąd jeden bieg schodów  wznosił się poprzez trzy tarasy do górnego sanktuarium. Wierzono, że do tej właśnie, położonej na szczycie zigguratu świątyni, zstępował z nieba bóg.

            Architektura starożytnej Mezopotamii obejmuje architekturę sumeryjską, akadyjską, babilońską i asyryjską. Możemy do tego dołączyć sztukę starożytnej Persji ( architektura starożytnej Persji ). Najbardziej okazałe budowle z tego okresu to Zigguraty. Jest to monumentalna budowla sakralna w formie trasowo uformowanej wieży. Rdzeń zigguratu wykonywano z cegły suszonej. Ściany umacniane były murami z cegły wypalanej. Dlatego też zigguraty były nietrwałe, odkryto tylko ich fundamenty, a na ich podstawie powstały rekonstrukcje tych budowli.

Starożytne mapy.

Mapa z Gasur

Mapa z Gasur – jedna z najstarszych znanych map, widniejąca na pochodzącej z Mezopotamii glinianej tabliczce. Powstanie tabliczki datowane jest na okres akadyjski (XXIV-XXII w. p.n.e.). Odnaleziona ona została na stanowisku Jurghan Tabba w północnym Iraku, kryjącym pozostałości akadyjskiego miasta Gasur, które w połowie II tys. p.n.e. przejęte zostało przez Hurytów i przemianowane na Nuzi. Obecnie zabytek ten znajduje się w kolekcji Muzeum Semickiego Uniwersytetu Harvarda.
Na mapie przedstawione zostały okolice miasta Gasur^. W schematyczny sposób zaznaczone zostały góry, rzeki i miasta. Na brzegach mapy zapisano nazwy czterech stron świata. Rzeka przepływająca przez jej centrum nosi nazwę Rahium^. Opis towarzyszący mapie, umieszczony w jej centrum, podaje powierzchnię nawadnianych ogrodów należących do osoby o imieniu Azala.
Źródło; http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapa_z_Gasur

                                                                        Rysunek mapy na tabliczce odkrytej w Gasur

Babilońska mapa świata

Babilońska mapa świata – schematyczna mapa znanego Babilończykom świata widniejąca na pochodzącej z Mezopotamii glinianej tabliczce, przechowywanej obecnie w zbiorach British Museum

Częściowo uszkodzona tabliczka ma wymiary 12,2 × 8,2 cm^. Umieszczone na niej dwa teksty i objaśnienia na mapie zapisane są pismem klinowym w języku akadyjskim. Mapa zajmuje większą część strony przedniej. Nad nią znajduje się pierwszy z tekstów. Drugi tekst pokrywa całą tylną stronę tabliczki.
Tabliczka datowana jest na VII-V wiek p.n.e., aczkolwiek najprawdopodobniej jest kopią starszej tabliczki, pochodzącej z VIII-VII wieku p.n.e., gdyż na ten okres datowane jest powstanie mapy^. Jako miejsce znalezienia tabliczki podawane jest najczęściej miasto Sippar^.Widniejąca na niej mapa i towarzyszące jej teksty opublikowane zostały po raz pierwszy w 1889 roku przez F.E. Peisera

Mapa zajmuje środkową i dolną część przedniej strony tabliczki. Ma ona formę dwóch koncentrycznych okręgów z ośmioma (pięć zachowanych) trójkątami wychodzącymi z okręgu zewnętrznego. W kręgu wewnętrznym znajduje się "kontynent" z zaznaczonymi miastami, krainami, górami, bagnami i kanałami. "Kontynent" z północy na południe przecina duża rzeka (dwie równoległe linie) identyfikowana z Eufratem Cały "kontynent" otacza dokoła "morze" (akad. marratu), zajmujące na mapie przestrzeń pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym okręgiem. Poza okręgiem zewnętrznym, oznaczone w formie wychodzących z niego trójkątów, znajdują się "wyspy" (akad. nagû), będące najprawdopodobniej legendarnymi, odległymi krainami.

Źródło: ściąga.pl

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnej_Mezopotamii

Źródło: http://www.wnetrzawseiz.pun.pl/viewtopic.php?pid=4